موقعیت : مرکز ایران
مجاورت : شمال:  استان اصفهان  شمال شرقی : استان خراسان جنوب غربی: استان فارس  جنوب شرقی : استان کرمان  غرب: استان اصفهان
آب و هوا:  به علت قرار داشتن بر روی کمربند خشک جهانی دارای زمستانهای سرد و نسبتاً مرطوب و تابستانهای گرم و طولانی و خشک
وسعــــت: حدود 72156 کیلومتر مربع وسعت معادل تقریباً 37/4 درصد از وسعت کل ایران
تقسیمات:
شهرستانها: ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، خاتم، صدوق، طبس، مهریز، مِیبُد، یزد
مرکـــــز : يزد

مکان های دیدنی

·          قلعه عزت آباد - ابرکوه

·          مقبره پیرنارستانه - یزد

·          مقبره شیخ زین العابدین علی خاموش - یزد

·          میدان خان - یزد

·          مزرعه شریف - مهریز

·          مسجد محله ابوالمعالی - یزد

·          مسجد چهل محراب - یزد

·          مسجد امیر چقماق - یزد

·          مسجد بیاق‌خان - یزد

 

مكانهاي  سياحتي شهرستان يزد

آب انبار حاج يوسف   خانه مرتاضيان   مدرسه ايرانشهر  آب انبار مسعودي  خانه حاج كاظم رسوليان   خانه عربها   خانه ملك التجار  مدرسه ضيائيه   خانه لاريها  دخمه زرتشتيان  آتشكده زرتشتيان  حمام خان   باغ دولت آباد   بازار خان  آب انبار شش بادگيري   ميدان وقت و ساعت  بازار زرگري 

شهرستان يزد با وسعت 2397 كيلومتر مربع به عنوان مركز استان مي باشد.اين شهرستان شامل دو بخش مركزي و زارچ با شهرهاي يزد ،شاهديه،حميديا و دهستانهاي فجر،فهرج،اله آباد و محمدآباد مي باشد.

جمعيت شهرستان يزد بالغ بر 388161 نفر است.

محله های قدیمی

آنچه به وضوح مي توان در هنر معماري يزدي در بافت هنر زيستن و يا به عبارتي همزيستي مسالمت آميز با طبيعت خشن و قهركرده مي باشد كه با سخت كوشي ،پشتكار و قناعت،نوع دوستي و...نمودها و نهادهايي را در عرصه ي شهرسازي و معماري به عرصه ي وجود كشانيده كه نظر هر بيننده و محقق را به خود جلب و ذهن او را به ژرفاي تفكر و تعمق مي كشاند .نمونه بارز اين معماري محله «فهادان»يا«يوزداران» است كه در گويش محلي جنگل يا محله يوزداران ناميده مي شود. قدمگاه منصوب به امام رضا (ع)در اين گذر واقع شده است. از ديگر محله هاي استان يزد مي توان به محله ي سرجمع،محله يعقوبي، محله ي سردوراه،محله مصلي،محله قلعه كهنه،محله لب خندق و... اشاره كرد.

 

آآب انبار حاج یوسف

این آب انبار در زمان قاجار بنا نهاده شده است و با دو دهانه ورودی با کاربندی آجری در محله ی حاج یوسف و سر پلک را مشروب می نموده است.

 خانه ی مرتاضیان

این بنا در زمان قاجاریه بنا شده است.

 مدرسه ی ایرانشهر

تاسیس سال 1315 هجری شمسی

 آب انبار مسعودی

این آب انبار در زمان پهلوی توسط میرزا  مرتضی مسعودی بنا گردیده است.

 خانه حاج کاظم رسولیان

این خانه که بیش از یک قرن از آن می گذرد و در محله ی سهل ابن علی یزد واقع شده است.که شامل دو بخش متمایز به صورت بیرونی و اندرونی است . حیاط بیرونی محل پذیرایی از میهمانان و برگزاری مراسم روضه خوانی امام حسین (ع) بوده. اتاق بزرگی ارسی با شیشه های رنگی ، حوض خانه ، تالار زیرزمین و بادگیر فضای اصلی بیرونی را تشکیل می دهد.

حیاط اندرونی که كاملا خصوصی خانه است شامل اتاق های سه دری ارسی تالار کلاه فرنگی و بادگیر است که پیرامون حیاط بزرگ و مشجر با حوضی وسیع در میان آن قرار گرفته است این خانه که یکی از خانه های ارزشمند یزد است. 

خانه ی عربها

مجموعه ای است از دو خانه بزرگ و کوچک واقع در (سر قدمگاه)محله فهادان نزدیک مسجد چهل محراب و به حاج میرزا احمد عرب تعلق دارد. تزیینات داخلی خانه بزرگ شامل سر درهای مقرنس پنج دری راهرو و درها و همچنین گچبری سقفها است تزیینات داخلی خانه کوچک شامل اتاق آینه کاری نقاشی رنگی دیوارها  درهای ابزارسازی گچ بری بدنه دیوارهای حیاط و... است.تاریخ نقاشی یکی از اتاقها 1281هجری است خانه ی کوچک این مجموعه در سال 1298 هجری ساخته شده است.

 خانه ی ملک التجار

این خانه ی نمونه در حدود یکصد و بیست سال قبل در یکی از بازارهای  مهم شهر ساخته شده و متعلق به ملک التجار است.مدخل خانه به اسلوب روزگار خود دارای کوچه ای دراز و باریک با دیوارهای بسیار بلند است .تزیینات داخل اتاق های آن دست کمی از خانه های قدیمی دیگر ندارند .نقاشی اتاق های این خانه کار یک نقاش شیرازی است که از حیث اسلوب کاملا با نقاشی های عمارت نارنجستان شیراز همسان است .این خانه در حال حاضر تبدیل به مهمانسرای سنتی شده است.

 مدرسه ضیائیه

این ساختمان مشهور به زندان اسکندر می باشد و متعلق به قرن 631 هجری قمری است و بانی آن شرف الدین علی رضی است این مدرسه در محله ی فهادان و در مجاورت بقعه ی دوازده امام قرار دارد.

 خانه ی لاریها

این خانه در سال 1286 قمری ساخته شده است . مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده است .سابقا از آن به عنوان خانقاه نعمت الهی استفاده می شد.مساحت آن حدود 1700متر و زیربنایی معادل 1200متر مربع را داراست . درها ،پنجره ها ارسی ها و اتاقهای آینه کاری و نقاشی شده ی آن یکی از نمونه های زیبا و عالی خانه های اعیانی قرن سیزدهم است.

 دخمه ی زرتشتیان

دخمه در فرهنگ فارسی به معنای گورخانه ی گبرا می باشد. این دخمه در انتهای جنوبی شهر یزد در حوالی منطقه ی صفائیه در بالای تپه ای نسبتا مرتفع وجود دارد.که یکی از قدیمی ترين آنها به نام هانجکی هاندریا (زرتشتی هندی الاصل)و دیگری که جدید تر است به نام گلستان معروف است.در وسط این دو دخمه چاله ای سنگی وجود دارد که زرتشتیان مردگان خود را در آن می انداختند . این اثر مربوط به دوره ی قاجار می باشد .

دخمه ی گلستان دارای قطر 25 متر و ارتفاع دیوار از سطح تپه 6 متر است و دخمه ی هانجکی  دارای قطر 15 متر می باشد.یکی از اماکن مربوط به زرتشتیان آتشکده ی آنها است. این بنا در خیابان آیت الله کاشانی واقع گردیده و شامل ساختمان و باغ مشجری است که در قرن اخیر ساخته شده است.در این محل آتش مقدس که برای زرتشتیان محترم می باشد و دارای قدمتی چند ساله بوده و باید همیشه روشن نگه داشته شود نگه داری و از آن مراقبت می شود . شایان ذکر است که قدمت آتش آتشکده به هزار و پانصد سال می رسد.ساختمان اصلی در وسط حیاط و بربلندی قرار دارد و آنرا درختانی همیشه سبز احاطه کرده اند.حوضی مدور و بزرگ در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است. آتش در محفظه ای بلندتر از سطح زمین در اتاقی نسبتا وسیع و دور از تابش خورشید قرار گرفته و اتاق هایی برای مراسم نیایش پیرامون آن طراحی شده است.

 حمام خان

حمام خان به گرمخانه ی نور نیز شهرت دارد .سابقه ی احداث حمام به سال 1212هجری قمری بر می گردد و در تاریخ 1242 هجری قمری مورد تجدید بنا و تزیینات قرار گرفت .تزیینات حمام خان بسیار ساده بوده است.به طوری که مهمترین تزیین آن نقاشی های بخش شاه نشین می باشد.مساحت حمام 1170 متر مربع و زیربنای آن 900متر مربع می باشد.

 باغ دولت آباد

 یکی از باغهای معروف ایرانی است که در زمان محمد تقی خان (دوره ی زندیه )طراحی و ساخته شده است.این باغ از قناتی به همین نام مشروب می شود.جریان آب در باغ استخوان بندی طراحی آن را تشکیل می دهد . عناصر متشکله ی این مجموعه چنین است:

عمارت سر در جنوبی ،شترخان و اصطبل ها،عمارت حرمسرا و عمارت هشتی و بادگیر ،آشپزخانه  ،عمارت بهشت آیین ،عمارت تالار آینه سر در اصلی و آب انبار دو دهانه.جالبترین بنای مجموعه را عمارت هشتی و بادگیر تشکیل می دهد که تلفیق جریان آب و هوا به زیباترین شکل صورت گرفته است.بادگیر باغ دولت آباد با 33 متر بلندی از سطح زمین شاه کار مهندسی و نشانه ی نبوغ معماران یزدی است.

 بازار خان

ساخت این بازار به زمان ناصر الدین شاه قاحار بر میگردد . ساختار متفاوت و عرض متباین آن حکایت از ساخت تدریجی آن دارد. 258متر طول دارد و ارتفاع بازار 4تا6 متر متغیر است.در بخش شمالی ، جنوبی 53 مغازه و در بخش شرقی ، غربی آن 100 مغازه وجود دارد.

 آب انبار شش بادگیری

برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود در این شهر بیش از 75 آب انبار وجود دارد.

این آب انبار دارای شش بادگیر می باشد و 180 سال پیش در دوره ی قاجار ساخته شده است و از ويژگی های مهم این اثر تاریخی دو دهانه بودن این آب انبار است که دارای تزیینات مقرنس کاری می باشدو دارای 55پله ورودی در قسمت جنوبی است که بین پله25و26 از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد.

 میدان وقت و ساعت

این میدان در نیمه ی دوم قرن هشتم ساخته شده است.